Uprawa papryki – duże wyzwanie dla rolników

Uprawa papryki – duże wyzwanie dla rolników

Papryka roczna (Capsicumannuum L.) należąca do rodziny psiankowatych jest bardzo znanym i cenionym warzywem, uprawianym na bardzo dużą skalę niemal na całym świecie. Roślina ta wywodzi się z Ameryki Południowej i Centralnej, zaś w Europie papryka pojawiła się w XVI wieku. Owoc papryki posiada niezwykle cenione walory smakowe i odżywcze (bogate źródło witamin oraz związków mineralnych). Uprawa papryki wymaga odpowiednich warunków glebowych, świetlnych i klimatycznych. W Polsce jest uprawiana od ponad 30 lat na polach, jak i z najlepszym rezultatem pod osłonami np. w tunelach igołomskiego, głównie ze względu na fakt, iż jest rośliną ciepłolubną, kiełkującą w temperaturze od 22 do 25°C. Papryka nie jest odporna na przymrozki i już poniżej –2°C roślina może obmarznąć.

Dobór odmian papryki

Jedną z ważniejszych decyzji, przed jaką staje plantator uprawiający paprykę jest wybór odpowiedniej odmiany, gdzie należy wziąć pod uwagę wielkość i jakość plonu. Dużą popularnością cieszą się odmiany mieszańcowe papryki, gdyż charakteryzują się większą odpornością na choroby oraz stabilnym plonowaniem na wysokim poziomie. Odmiany papryki najczęściej wybierane do uprawy różnią się od siebie wielkością krzaków, ilością pędów bocznych, czasem dojrzałości technicznej owoców (odmiany wczesne/późne), a także wyglądem owoców. Owoc papryki może różnić się w zależności od odmiany takimi cechami biometrycznymi jak: pokrój (podłużny, zaokrąglony), średnica, waga, grubość blaszki oraz ilość komór (owoce trzy- lub czterokomorowe). Owoce dzieli się również na klasy, wyróżniając klasę I (zalicza się do niej owoce o najwyższej jakości) i klasę II (zalicza się do niej owoce posiadające defekty wizualne spowodowane np. poparzeniem słonecznym czy wertycyliozą). Uprawa odmian wcześniejszych determinuje wyższą cenę papryki ze względu na początek sezonu.

Choroby i szkodniki atakujące owoce i krzaki papryki

Podczas uprawy papryki trzeba zwracać uwagę na szereg szczegółowych, gdyż choroby, jak i szkodniki mogą bardzo szybko zmniejszyć oczekiwany plon i jego jakość, co bezpośrednio przekłada się na zminimalizowanie zysków rolnika. Jest to niezmiernie ważne, gdyż na rynku warzywniczym duże znaczenie mają walory jakościowe owoców papryki. Kolejnym niemniej ważnym wyzwaniem dla rolników uprawiających paprykę corocznie jest zapobieganie (np. poprzez zaprawianie nasion i opłukiwanie ich ciepłą wodą czy dokładną uprawę gleby oraz płodozmian) wielu chorobom o podłożu bakteryjnym, wirusowym lub grzybowym, które atakują rośliny papryki, a także jej owoc. Do najpowszechniejszych chorób grzybowych papryki zalicza się: szarą pleśń, zgniliznę twardzikową, zgorzel siewek, ryzoktoniozę, a także antraknozę korzeni. Z kolei do najpowszechniej występujących chorób bakteryjnych, zalicza się mokrą zgniliznę bakteryjną oraz bakteryjną cętkowatość papryki. Uprawiając paprykę należy stale monitorować plantację, gdyż w razie pojawienia się kolejnych przeszkód w jej uprawie można szybko zareagować.

Uprawa papryki pod osłonami

Papryka jest warzywem bardzo delikatnym i wrażliwym, dlatego też w jej uprawie nie trudno o uszkodzenia fizjologiczne łodyg czy owoców. W związku z tym, osoby uprawiające paprykę muszą bardzo dbać o paprykę odpowiednio pielęgnując swoja plantację, począwszy od ostrożnego sadzenia, skończywszy na uważnym zbiorze owoców. W trakcie uprawy papryki konieczne jest jej ręczne odchwaszczanie, usunięcie pędów bocznych (obciążających roślinę) oraz tzw. palikowanie roślin, czyli zamocowanie podpór dla krzaczków papryki (przy niektórych odmianach), aby rosły prosto, zapewniając tym samym równomierny dostęp do światła. Uprawa papryki w tunelach jest bardzo dobrym rozwiązaniem, jednakże występują w nich duże dobowe wahania temperatury, wynoszące nawet do 40°C, co może być niebezpieczne dla roślin. Pomimo ciepłolubności, przy uprawie papryki latem należy uważać na zbyt duże nasłonecznienie i temperaturę w tunelach, ponieważ te czynniki atmosferyczne mogą uszkodzić łodygi, a także owoce papryki. W tej sytuacji plantatorzy również muszą sobie radzić, głównie poprzez regularne nawadnianie, wietrzenie tuneli, podnoszenie folii wzdłuż boków oraz pokrywanie jej roztworami cieniującymi, które mają na celu ograniczyć szkodliwe działaniem promieni UV oraz cieplnych (IR). Najczęściej stosuje się folie polietylenowe bezbarwne lub żółte o grubości w przedziale od 0,15 do 0,2 mm, gdyż posiadają one najlepszą przepuszczalność światła.

Przygotowanie nasion i nawożenie papryki

Pod uprawę papryki stosuje się tradycyjne uprawki glebowe. Najlepiej uprawiać ją po roślinach mających mniejsze wymagania pokarmowe. Bez przeszkód może być uprawiana po niemal wszystkich warzywach. Istotną kwestią w uprawie papryki jest również nawożenie, które powinno być precyzyjne i składać się z nawożenia wapniowego, organicznego, mikro- i makro-elementowego. Z nawozami w przypadku papryki nie można „przedobrzyć”, gdyż może to negatywnie wpłynąć na rośliny. Najczęściej paprykę hoduje się dwuetapowo, gdzie najpierw wysiewa się do doniczek, a następnie sadzi się na „płask”, przeważnie w zagęszczeniu od 3,5 do 6 szt./m². Przy wysiewie papryki trzeba ogromną wagę przywiązywać do odpowiedniego przygotowania nasion, które polega na obróbce chemicznej z zastosowaniem odpowiednich substancji chemicznych lub opłukiwaniu nasion ciepłą wodą. Pozwala to zabezpieczyć nasiona i rośliny przed rozwojem chorób wirusowych.

Optymalny termin wysadzenia sadzonek

Nie bez znaczenia jest także wybranie optymalnego terminu wysadzenia sadzonek papryki do tunelu. Trzeba obserwować pogodę, ponieważ zbyt wczesne nasadzenie może narazić rośliny na stres termiczny, który wywołany jest najczęściej dużą różnicą temperatury pomiędzy nocą, a dniem. W razie spodziewanych przymrozków, w celu maksymalnego ograniczenia negatywnego wpływu niskiej temperatury na sadzonki papryki, może okryć je włókniną lub nawadniać dużą ilością wody. Tunel oddaje ciepło do atmosfery, więc po przymrozku temperatura otoczenia może być wyższa, aniżeli ta panująca wewnątrz. Dlatego też, przed spodziewanymi przymrozkami w celu ograniczenia negatywnego wpływu ujemnej temperatury należy przykryć młode krzaki papryki włókniną lub nawadniać dużą dawką wody. Temperatura spada równie z w tunelu, gdyż ma się tutaj do czynienia z przebiegiem procesów oddawania ciepła przez tunel. To paradoksalne na pozór zjawisko występuje w czasie napływania cieplejszych mas powietrza, a także po intensywnych opadach deszczu. Wtedy temperatura otaczającej atmosfery może być wyższa od panującej w środku tunelu nawet o 3–4°C.

Zbiór papryki

Zbiór owocu papryki musi obywać się ostrożnie i z zachowaniem staranności, poprzez wyłamanie ich na kolanku szypułki. Jest to niezmiernie ważne, gdyż pędy papryki są niezmiernie kruche i stosunkowo łatwo można je uszkodzić, a przez co również narazić na to inne niedojrzałe owoce na krzaku. Będąc plantatorem papryki należy zwracać uwagę na szereg czynników wpływających na plonowanie papryki, gdzie pierwszym, a jednocześnie najważniejszych krokiem służącym ochronie uprawy tej rośliny są niewątpliwie działania prewencyjne przeciw chorobom i szkodnikom, a także stosowanie odpowiednie metod agrotechnicznych, biologicznych, chemicznych i mechanicznych. W związku z tym, uprawa papryki dla rolników jest niemałym wyzwaniem, wymagającym ogromnego zaangażowania i nakładu pracy.